Zet vitamine C alleen in als het nodig is

Er zijn heel wat vitaminen die een paard nodig heeft voor een gezond bestaan. Gelukkig bevat de voeding hier veel van en kan het paard een aantal zelf maken. Of het voldoende is, is niet altijd makkelijk te beoordelen. Dat vergt wat puzzel- en rekenwerk. Voor vitamine C is dat vrij lastig ,lastig, omdat we geen echte behoeftenorm weten.
Een paard heeft niet snel een tekort aan vitamine C, want hij maakt dit zelf. Maar kan het zijn dat het toevoegen toch een positieve werking heeft op de prestatie of het herstel? Hoeveel moet je dan geven en wat zijn de nadelen?

Ascorbinezuur is de officiële naam voor vitamine C. Het heeft een belangrijke functie in de vorming van bindweefsel en collageen, maar ook bij de opname van ijzer en als anti-oxidant in het immuunsysteem. Het helpt vitamine E bij het onschadelijk maken van toxische stoffen (radicalen), die o.a. vrijkomen bij inspanning, maar ook bij infecties. Bijna alle diersoorten kunnen vitamine C zelf maken (behalve apen en cavia’s (!)). De mens is ook niet in staat dit zelf te maken. Maar paarden dus wel.

Voor het bepalen van de behoefte van een bepaald nutriënt wordt in onderzoek een nutriënt-deficiënt rantsoen gegeven en gekeken naar bepaalde symptomen en parameters in het bloed wanneer de gezondheid daalt. Daarna kan gekeken worden bij welke ‘dosering’ van het nutriënt deze symptomen verdwijnen. Zo komt men op een bepaalde behoeftenorm uit.

Omdat een paard zelf vitamine C maakt, is het lastig om tot een werkelijke behoeftenorm te komen. Wel is aangetoond dat onder bepaalde omstandigheden extra vitamine C van waarde kan zijn:

• Onder stressvolle omstandigheden kan extra vitamine C het immuunsysteem helpen en dus infecties helpen voorkomen. Denk bijv. bij situaties als langdurig transport, zware en langdurige wedstrijden, verhuizing, etc.
• Ook bij chronische luchtweginfecties kan extra vitamine C een ondersteuning geven.
• Bij zware fysieke inspanning stijgt de behoefte aan anti-oxidanten (zoals vitamine E) en kan extra vitamine C de functie van vitamine E ondersteunen.
• Tenslotte kan bij oudere paarden door een verminderde leverfunctie de eigen productie onvoldoende zijn en is een toevoeging van vitamine C zinvol. Dit geldt uiteraard ook voor andere chronische leveraandoeningen bij paarden.

Voor gezonde en niet heel oude paarden, die beperkt met stressvolle omstandigheden te maken hebben, is de eigen productie voldoende. Het is dus zeker niet zo dat alle paarden een extra supplement met vitamine C nodig hebben. Het toevoegen van veel vitamine C leidt tot een lagere eigen productie. Het is daarom niet verstandig om plotseling te stoppen als je een vitamine C supplement voert. Geleidelijk de dosering verminderen zal de eigen productie weer stimuleren.

Vitamine C is wateroplosbaar en wordt bij een overschot via de urine weer uitgescheiden. Er is dus weinig risico op een vergiftiging. Wel kan ascorbinezuur in hele hoge doseringen invloed hebben op de zogenaamde ‘zuur-base’ balans. Deze ‘verzuring’ heeft effect op de stofwisseling en waterhuishouding. Veel vitamine C kan ook de maagwand aantasten en zelfs tot allergische reacties leiden.

Voor paarden die een verminderd immuunsysteem hebben, ofwel een chronische infectie ofwel onder veel stress staan, is meer nodig dan alleen vitamine C. Het hele rantsoen en het management moet onder de loep genomen worden om te kijken wat er verbeterd kan worden. In die puzzel kan uiteindelijk ook vitamine C passen om een beetje extra ondersteuning te geven. Een aanbevolen dosering voor sportpaarden is 10-20 mg vitamine C per kilogram lichaamsgewicht per dag en voor paarden met een chronische luchtweginfectie 9-10 mg vitamine C per kilogram lichaamsgewicht.

Meer weten over vitaminen en of je het wel of niet moet supplementeren?
Lees de artikelen over supplementen (deel 1 en 2).
En kijk ook even naar het artikel over voeding bij spierproblemen !