Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van peesblessures: stamceltherapie bij paarden

Peesblessures; de meest voorkomende en meest beruchte blessures in de paardenwereld. Gelukkig zijn er de laatste jaren veel onderzoeken gedaan naar de behandelingsmogelijkheden van peesblessures en is er nu een nieuw stamcelproduct hiervoor op de markt. Maar waarom komen peesblessures nou zo veel voor bij paarden, waarom zijn ze zo berucht en welke nieuwe ontwikkelingen zijn er in de behandeling? Daar gaan we je in dit artikel meer over vertellen!

Pezen zijn de uiteinden van spieren en zorgen voor het overbrengen van kracht en beweging van spier naar bot. Een unieke eigenschap van pezen is dat ze elastische vezels bevatten die energie kunnen opslaan wanneer ze uitgerekt worden. Een beetje vergelijkbaar met een gewoon elastiekje: wanneer je dit uitrekt en daarna loslaat, krijgt het elastiekje de oorspronkelijke vorm en grootte weer terug.

De pezen in het paardenlichaam helpen om het been snel en met weinig energieverspilling te bewegen. Dit werkt zo: op het moment dat een paard zijn been belast (in de standsfase), wordt de pees uitgerekt en de energie in de pees opgeslagen. Op het moment dat de voet de grond weer verlaat (de zwaaifase) ‘schiet’ de pees terug naar zijn normale positie, waarbij de ondervoet gebogen wordt. Je paard kan op deze manier dus heel snel zijn benen van de grond afkrijgen, zonder extra spierkracht.

Tot zover geen probleem, maar een pees kan helaas ook beschadigd raken. Dit gebeurt ofwel omdat de pees verder uitgerekt wordt dan hij aankan en daardoor (deels) scheurt – een absolute overbelasting. Maar het kan ook ontstaan omdat de pees te vaak vrij ver uitgerekt wordt en geen tijd krijgt te herstellen – een relatieve overbelasting.

Bij onze sportpaarden zien we – net als bij menselijke sporters – de laatste oorzaak het meest voorkomen. Dit komt deels door het herhalende aspect van bepaalde oefeningen, denk bijvoorbeeld aan de afzet voor en landing na de hindernis en de verzameling bij dressuurpaarden, maar ook door factoren als leeftijd, bodem, trainingsschema, fitheid en bouw van het paard. Een aantal van deze factoren kunnen we als ruiter beïnvloeden, maar helaas een heel aantal factoren ook niet. Daardoor zullen peesblessures nooit helemaal voorkomen kunnen worden.

We weten waarom peesblessures veel voorkomen, maar waarom zijn ze verder zo berucht? Dat is omdat ze traag herstellen en er een groot risico is op een herblessure (terugkomen van de blessure). Voor veel paarden betekent het dat ze bij een peesblessure maandenlang (tot soms wel een jaar) aan de kant staan. Bij renpaarden kan het risico dat de blessure terugkomt oplopen tot bijna 70%!

Het herstel van peesblessures is zo traag, omdat pezen matig doorbloed zijn. Dat betekent dat wanneer er schade is, het lang duurt voor er nieuwe bouwstoffen geleverd worden en de beschadigde cellen worden afgevoerd. Daarnaast is het zo dat de kwaliteit van het herstelweefsel niet hetzelfde is als het origineel. Om de vergelijking met het elastiekje er weer bij te pakken: stel dat er een aantal draden van het elastiekje zijn beschadigd en worden vervangen door touw. Wanneer je nu het elastiekje weer uitrekt, zullen de gedeeltes touw minder goed uitrekken en moet het stuk elastiek boven en onder het touw verder uitrekken dan normaal. Dit zorgt ervoor dat deze gedeeltes meer belast worden en sneller beschadigen, met als gevolg een nieuwe blessure net boven of onder de eerste blessure.

Om peesblessures zo goed mogelijk te laten herstellen, zijn de meeste bestaande therapieën gericht op:

1. Het versnellen van het herstel (door bijvoorbeeld de bloedsomloop te stimuleren), of
2. De kwaliteit van het herstelweefsel zo goed mogelijk te laten zijn. Want hoe meer het herstelweefsel op het originele peesweefsel lijkt, hoe minder het risico op een nieuwe blessure (geen stukjes touw meer in het elastiekje).

Stamceltherapie richt zich met name op dat laatste: de kwaliteit van het herstelweefsel zo goed mogelijk maken om het risico op herblessures te verkleinen. En uit onderzoeken is gebleken dat dit ook effectief is. Het risico op een herblessure was dit na behandeling met gepredifferentieerde stamcellen gereduceerd tot een percentage van slechts 13-36%.

In dit artikel spreken we over gepredifferentieerde stamcellen, wat betekent dat de stamcellen al in het laboratorium zijn voorbereid om te kunnen functioneren in het milieu waarin ze komen. Redenen om gepredifferentieerde stamcellen te gebruiken zijn dat ze beter hechten aan het geblesseerde weefsel (1,2) en er minder littekenweefsel gevormd wordt. Bovendien kan de lokale ontsteking, die soms nog op de plek van de blessure zit, negatieve effecten hebben op de stamcellen. Door de stamcellen te predifferentieren wordt dit voorkomen (1,2).

De stamcellen worden via een injectie – onder echo-begeleiding – ingebracht in het beschadigde deel van de pees. Naast de behandeling is het ook van belang dat je paard een revalidatieplan krijgt met gecontroleerde beweging, die geleidelijk wordt opgebouwd.
Heb je zelf een paard met een peesblessure? Overleg met je dierenarts of jouw paard een geschikte kandidaat is voor stamceltherapie.

Eén van de belangrijkste tips om peeblessures te voorkomen is tijdig hulp inroepen van je dierenarts wanneer er kleine veranderingen zijn. Maar hoe merk je deze kleine veranderingen op? In deze 𝘁𝘂𝘁𝗼𝗿𝗶𝗮𝗹 leer je stap-voor-stap de pezen van je paard goed te controleren: