Een belangrijk aspect van de Universiteitskliniek voor Paarden is dat hier de dierenartsen van de toekomst worden opgeleid. Zo ook master paard student Diergeneeskunde Whitney Zwitserloot. Zij is tijdens haar studie intensief betrokken geweest bij het onderzoek van dr. Thijs van Loon over pijnherkenning bij paarden en ezels. Whitney vertelt jou in dit artikel graag meer over de gezichtsuitdrukkingen bij paarden en ezels en hoe je hieraan kunt herkennen of het dier pijn heeft.
-Whitney Zwitserloot, master paard student Diergeneeskunde-
“Onder begeleiding van Thijs van Loon heb ik mij maandenlang verdiept in alles rondom pijnherkenning, gezichtsuitdrukkingen en natuurlijk ook EPWA. Denk aan het verzamelen, beoordelen en scoren van foto’s, een andere student trainen om gezichtsuitdrukkingen te herkennen en het helpen bij het ontwikkelen van nieuwe pijnscore schalen. Dat is ontzettend leerzaam geweest, maar ook erg leuk. En niet alleen voor mij, maar misschien nog wel meer voor degene waarvoor we dit doen: paardeneigenaren. Nu is onze volgende uitdaging dan ook om van jou een echte EPWA-expert te maken. Want iedereen kan gezichtsuitdrukkingen leren herkennen, van dierenarts tot paardeneigenaar. Doe je mee?”
Tijdens mijn studie heb ik voor mijn onderzoek nauw samengewerkt met dr. Thijs van Loon, Europees Specialist Veterinaire Anesthesiologie en pijnbestrijding
Het onderzoek
Misschien ben je al bekend met het EPWA trainingsplatform (www.training.epwa.nl) en heb je gezien dat we daar gezichtsuitdrukkingen beoordelen op basis van foto’s. Tijdens dit onderzoek waren er alleen nog maar pijnscore schalen gebaseerd op live observatie en videobeelden, oftewel bewegende beelden. Een foto is een momentopname, je ziet niet hoe het paard zich gedraagt in een bepaalde tijdsperiode.
Een voorbeeld: wanneer we een paard met koliek observeren, letten we op hoe vaak hij flehmt, geeuwt, tandenknarst of kreunt in een bepaalde tijdsperiode. Deze signalen worden gescoord en wanneer er een bepaalde drempelwaarde wordt behaald kan dit erop duiden dat het paard mogelijk pijn ervaart. Bij een foto, een momentopname, heb je niet de mogelijkheid om te observeren hoe vaak een paard een pijnsignaal afgeeft in een bepaalde tijdsperiode. Vandaar dat tijdens dit onderzoek nieuwe pijnscore schalen zijn ontwikkeld speciaal voor het beoordelen van gezichtsuitdrukkingen op basis van foto’s.
Pijnscore schaal voor gezichtsuitdrukkingen
Een pijnscore schaal voor gezichtsuitdrukkingen bestaat uit verschillende onderdelen van het gezicht, die in het Engels ‘Facial Action Units’ worden genoemd. De Facial Action Units voor het scoren van foto’s op het EPWA trainingsplatform zijn:
- Stand van de oren
- Positie van de oogleden (samengeknepen of juist open)
- Opgetrokken bovenooglid
- Zichtbaar van oogwit
- Mondhoeken/lippen
- Neusgaten
De Facial Action Units kunnen een score krijgen van 0, 1 of 2, beoordeeld door degene die observeert.
- score 0 betekent ‘niet aanwezig’
- score 1 betekent ‘matig aanwezig’
- score 2 ‘duidelijk aanwezig’
Per Facial Action Unit heeft dit een bepaalde betekenis. Zo betekent de score ‘0’ bij oren niet dat het paard geen oren heeft ;-).
De score van alle Facial Action Units bij elkaar opgeteld geeft een totaalscore van de gezichtsuitdrukking van het paard. De score per onderdeel op zichzelf staand geeft geen beoordeling over het welzijn van het paard. Het gaat om de combinatie van gezichtsuitdrukkingen die een indruk kunnen geven hoe het met het paard gaat. Daarnaast is het zo dat gezichtsuitdrukkingen bij paarden en ezels altijd ‘echt’ zijn, ze zullen nooit doen alsof ze pijn hebben als dat niet zo is. Wel is het goed om te realiseren dat paarden die bang zijn of schrikken ook bepaalde gezichtsuitdrukkingen kunnen laten zien die overeen kunnen komen met uitingen bij pijn. Het is dus belangrijk om de dieren in een rustige omgeving te bekijken met zo weinig mogelijk verstoring.
Foto's objectief beoordelen
Wanneer ik samen met jou een foto beoordeel, zonder dat je enige achtergrondinformatie krijgt over de pijnscore schalen en zonder training, zou het kunnen dat wij de gezichtsuitdrukkingen anders interpreteren en dus anders scoren. Dit zou geen objectieve manier voor het beoordelen en scoren van foto’s zijn.
Tijdens het onderzoek is gebleken dat het in theorie mogelijk is dat iedereen getraind kan worden om de foto’s objectief te beoordelen en scoren. Ongeacht het niveau en mate van ervaring met paarden konden de proefpersonen die deelnamen aan de trainingen de foto’s uiteindelijk beoordelen met vergelijkbare pijnscores. Dit is de reden dat het EPWA trainingsplatform is ontwikkeld, met dus als grote doel dat iedereen getraind kan worden in het betrouwbaar herkennen van gezichtsuitdrukkingen en pijnuitingen bij paarden en ezels. Het trainingssysteem op het EPWA trainingsplatform is wetenschappelijk onderbouwd, betrouwbaar en onafhankelijk.
Je leert vanaf foto’s, een momentopname, de pijnsignalen herkennen die paarden en ezels laten zien
Waarom zou ik jou aanraden om te trainen op het EPWA trainingsplatform?
Je leert vanaf foto’s, een momentopname, de pijnsignalen herkennen die paarden en ezels laten zien. Naast het herkennen van de gezichtsuitdrukkingen leer je ook om ze te scoren. Door jezelf hierin te trainen zal je dit ook gaan herkennen wanneer je paarden of ezels live gaat observeren, misschien wel bij je eigen (verzorg)paard op stal. Het live observeren van een paard vraagt meer kennis dan alleen over de gezichtsuitdrukkingen die worden toegepast tijdens de training, maar het kunnen wel de subtiele signalen zijn die jou meer informatie geven over hoe het met je dier gaat. Als je twijfelt over de gezondheid van je paard, is het altijd belangrijk om je dierenarts te raadplegen. De dierenarts kan vervolgens, naar aanleiding van jouw verhaal en observaties, verder onderzoek doen.
Ieder paard en iedere ezel zijn anders en de omstandigheden waarin je het dier bekijkt kunnen ook invloed hebben. In de eigen omgeving bijvoorbeeld laten dieren veel betrouwbaarder pijnsignalen zien. Bovendien gaat het vaak om de combinatie van gezichtsuitdrukkingen en andere pijnsignalen. Maar met het trainingsplatform willen we jou leren om foto’s objectief te kunnen beoordelen van ieder paard of ezel. Met deze training kan iedereen dat leren, van dierenarts tot paardeneigenaar!
Wil je leren hoe je pijn bij paarden kunt beoordelen op basis van gezichtsuitdrukkingen?
Volg dan de nieuwe EPWA training op:
Artikel door: Whitney Zwitserloot, master paard student Diergeneeskunde i.s.m. dr. Thijs van Loon, dierenarts en Europees Specialist Veterinaire Anesthesiologie en Pijnbestrijding bij Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht
