Endoscopie

Endoscopie: een kijkje in het paard. Voor veel onderzoeken en ingrepen op de kliniek wordt tegenwoordig de endoscoop gebruikt (endo = in en scopie = kijken). Dus met de endoscoop wordt er in het paard gekeken. De endoscoop is een flexibele slang of starre buis met daarop een camera en een lichtbron. De beelden worden weergegeven op een scherm. Het is mogelijk om de beelden op een dvd te branden, zodat deze thuis nog eens rustig bekeken kunnen worden. Er zijn endoscopen van verschillende lengtes en diameters. Hiermee kunnen wij kijken in: neus, luchtzakken, keel, luchtpijp, (voorhoofdsholtes), slokdarm, maag, plasbuis, blaas, baarmoeder en gewrichten.

Een laryngoscopie (kijken in de luchtwegen) wordt erg vaak uitgevoerd bij gezonde paarden die gebruikt worden voor de fokkerij om te kijken of ze cornage hebben. Cornage is de verlamming van een of twee stembanden. Dit is van buitenaf soms te horen als een fluitend geluid tijdens het trainen.

De meeste paarden hebben hier geen last van, maar het kan wel erfelijk zijn. Bij paarden die hoesten, neusuitvloeiing hebben of een verminderd uithoudingsvermogen wordt ook een laryngoscopie gedaan.
Bij deze dieren beginnen we met:

• Het kijken in de neus. Soms kom je een tumor tegen bij dieren met eenzijdige neusuitvloeiing.
• Daarna kijken we of de luchtzakopeningen schoon zijn. Komt hier uitvloeiing uit of hebben we een andere reden om aan te nemen dat hier iets speelt, dan kijken we in de luchtzakken zelf.
• De keel wordt goed bekeken; zit het strotteklepje op de juiste plaats, zijn er ontstekingen te zien, zijn de stembanden symmetrisch etc.
• Als we tussen de stembanden door gaan, komen we in de luchtpijp. Hier kijken we naar de aanwezigheid, de hoeveelheid en de kleur van het slijm. Soms zien we voedseldeeltjes, bijvoorbeeld bij een paard dat zich vaak verslikt. Ook de vorm en de kleur van de luchtpijp is van belang. Bij hoestende paarden zien we vaak gelig slijm.

Aan de hand van de beelden kunnen we de ernst bepalen en hier, soms i.c.m. aanvullend onderzoek zoals een longspoeling, de therapie op aanpassen.

Voor een gastroscopie, kijken in de maag, is een 3 meter lange scoop nodig. Het paard dient voor het onderzoek gevast te hebben om zo het gehele oppervlak van de maag te kunnen beoordelen.

• De scoop wordt via de neus ingebracht en door het paard zelf ingeslikt, zodat deze in de slokdarm terecht komt. In de slokdarm wordt gekeken naar ontstekingen, tumoren of uitpuilingen in de wand.
• Na de slokdarm komen we in de maag. In de maag zijn we vaak op zoek naar maagzweren. Regelmatig komen we ook horzellarven tegen die zich in de maagwand genesteld hebben.
• Na een bochtje genomen te hebben en een stukje onder het vloeistof niveau te zijn gedoken, komen we weer boven voor de uitgang van de maag. Hier gaat de maag over in het eerste stukje van de dunne darm, ook een plaats waar zweren voor kunnen komen.

Heeft je paard last van veel gapen, tanden knarsen, matig eten of slecht presteren, dan is het zeer verstandig een keer in de maag te laten kijken of hij misschien lijdt aan maagzweren

Om in de blaas van een mannelijk dier te kijken is een lichte sedatie nodig zodat de penis uitschacht. Bij merries kan de endoscoop via de vagina in de urinebuis worden geschoven zonder dat ze daar veel last van hebben. Eerst wordt de blaas leeg gemaakt zodat we goed de wand kunnen beoordelen. De endoscoop wordt opgeschoven door de plasbuis waarbij gelet wordt op ontstekingen en bloedingen. Bij aankomst in de blaas wordt deze opgeblazen met lucht. In de blaas kunnen we blaasstenen tegenkomen die soms zo groot zijn als een sinaasappel. In  de wand van de blaas komen we soms ontstekingen of tumoren tegen.

Het met een starre scoop kijken in een gewricht wordt arthroscopie genoemd. De meest voorkomende indicatie is de zogenaamde OCD. Dit is een gewrichtsaandoening waarbij zich losse botstukjes in het gewricht bevinden. Via een klein gaatje in de huid kijken we in het gewricht of de peesschede door middel van een camera. Via een tweede gaatje kunnen we met behulp van kleine instrumenten de losse botstukjes en/of vergroeiingen verwijderen.

Met een endoscoop in de baarmoeder kijken wordt hysteroscopie genoemd. Via de vagina wordt de scoop door de baarmoedermond gebracht. De baarmoeder wordt zachtjes opgeblazen met lucht. Zo kan er gekeken worden naar de kleur van de wand, de aanwezigheid van verklevingen en soms zijn er ook infecties te zien. Het is mogelijk om op deze manier cystes in de baarmoeder weg te branden.

Auteur: Iris van Gulik