Dry Needling bij paarden

Dry Needling is momenteel een veel besproken en uitgevoerde therapeutische behandelmethode binnen de fysiotherapie. Het is een zeer effectieve methode voor de behandeling van chronische (spier)pijn en gerelateerde klachten aan het bewegingsstelsel. Letterlijk betekent het: het gebruiken van een ‘droge naald’. Er worden dus geen vloeistoffen ingespoten, maar alleen gebruik gemaakt van kleine acupunctuur naalden.

Spierpijn of chronische spierklachten worden gekenmerkt door pijnlijke punten in betreffende spier(en). Dit is een zogenaamde ‘spierknoop’ of ’trigger point’. Op deze punten is een afwijkende activiteit te meten wat kan leiden tot een verminderde beweeglijkheid van de betreffende spier. Vaak kan deze pijn tevens een verminderde beweging uitstralen naar andere delen in het lichaam.

Door kleine acupunctuurnaaldjes in de zogenaamde trigger points te plaatsen‚ ‘ontlaad’ je als het ware betreffende spier, resulterend in verlichting van pijn en herstel in normale functionaliteit. Hierdoor kan de spier weer ontspannen en betreffende functie weer uitvoeren.

Er wordt gebruikt gemaakt van acupunctuurnaalden, maar Dry Needling is niet hetzelfde als acupunctuur. Acupunctuur heeft invloed op de energiebanen in het lichaam en de naalden worden oppervlakkig in specifieke acupunctuurpunten geplaatst. Bij Dry Needling wordt een spier kort geprikkeld, wat direct effect heeft op vermindering van pijn en daarmee meteen ontspanning oplevert. Dit resulteert dan ook direct in een toename van de beweeglijkheid. Een korte en effectieve therapeutische behandeling dus.

Skeletspieren vormen het actieve bewegingsapparaat en zijn bevestigd tussen twee delen van het skelet. Meestal omvatten ze een of meer gewrichten en hebben ze het vermogen om samen te trekken en hiermee beweging te bewerkstelligen. Elke spierbundel bestaat uit spiervezels welke weer opgebouwd zijn uit zogenaamde myofibrillen. Deze myofibrillen bestaan uit actine- en myosinefilamenten. Wanneer een spier goed functioneert schuiven deze filamenten in en uit elkaar en kan hiermee een spierbundel contraheren (samentrekken/korter worden) en relaxeren (uitrekken/ontspannen).

Bij trauma of overbelasting kan de stofwisseling in de spier afnemen waardoor afvalstoffen zich ophopen. Hierdoor kan er een tekort aan zuurstof ontstaan in een specifieke spierbundel met als gevolg dat de actine- en myosinefilamenten niet meer goed langs elkaar heen kunnen bewegen. Resultaat hiervan is dat er een gevoelige/pijnlijke plek ontstaat in betreffende spier. Deze zogenaamde trigger points, ook wel spierknopen genoemd, zijn pijnlijk bij aanraking en kunnen tevens uitstralende pijn geven naar andere regio’s in het lichaam. Langdurig onbehandelde trigger points kunnen leiden tot spierzwakte, algehele beperking in de beweeglijkheid en zelfs verminderde coördinatie.

Triggerpoints uiten zich dus in:

• Verminderde beweeglijkheid (door verminderde kracht/spierzwakte/stijfheid)
• Pijnlijkheid bij aanraking
• Ontwijkend gedrag door onderliggende pijn

Klinisch kan dit herkenbaar zijn in rijtechnische problemen, zoals problemen met nageven, onrustige hoofd-/halshouding, moeite met gebruik van de achterhand, problemen met opzadelen en aansingelen of zelfs staken.

Globaal kan het ontstaan van trigger points onderverdeeld worden in:

• Acuut trauma (zoals een ongeval, vastliggen, verkeerde beweging, piekbelasting)
• Chronische overbelasting (langdurig verkeerde belasting, rijtechnisch incorrect, slecht passend zadel, eenzijdige training etc.)
• Systemisch voorkomende factoren (zoals stress, slechte voeding, slecht gebit, infecties/ziekte)
• Een combinatie van bovenstaande factoren

In feite ontwikkelt elk paard te zijner tijd wel eens trigger points. Indien huisvesting, management en rijtechniek optimaal zijn kunnen de trigger points prima na verloop van tijd vanzelf verdwijnen waardoor beperking in de beweeglijkheid onopgemerkt zal blijven.

Wanneer paarden wat hoger in de sport lopen en er meer eisen aan ze gesteld worden zullen rijtechnische klachten meer opvallen. Veel paardeneigenaren raadplegen steeds vaker een dierfysiotherapeut of paardenarts bij twijfel over de beweeglijkheid van de rug.

Een paardenarts, veterinair chiropractor of dierfysiotherapeut kan door middel van een gedegen klinisch onderzoek analyseren waar betreffende klachten vandaan komen. Het is van belang dat er goed gekeken wordt naar de oorzaak van de problemen en dat, waar mogelijk, het complete plaatje geschetst wordt om herhaling van de klachten te voorkomen. Behandeling van trigger points zal de beweeglijkheid doen toenemen, maar indien de oorzaak niet wordt weggenomen zullen betreffende spieren snel weer terugvallen in hun pijnlijkheid en beperking. Daarbij zal het paard tevens uit zijn compensatie gehaald worden omdat hij door zijn bewegingsbeperking anders is gaan lopen. Dit kan mogelijk voor tijdelijke problemen zorgen indien dit niet goed opgevangen wordt.

Bij een aantal aandoeningen is een Dry Needling behandeling juist niet gewenst. Van belang is dus dat er zeer gedegen, door een ervaren paardenarts of manueel therapeut, naar gekeken wordt. Over het algemeen is Dry Needling een uitstekende aanvulling op een chiropractische of fysiotherapeutische behandeling.

Voordat de behandeling daadwerkelijk begint, zal goed geanalyseerd worden wat de klacht is. Door middel van een gesprek met de ruiter en/of eigenaar kan men een idee krijgen waar de oorzaak precies ligt. Het paard zal kort nagekeken worden op een eventuele onderliggende kreupelheid of incoordinatie. Indien de klacht hierom vraagt wordt het paard tevens even onder zadel bekeken, waarna ook het harnachement gecontroleerd wordt.

Hierna zal het paard in zijn geheel nagekeken worden op bouw, spierontwikkeling en algehele fysieke uitstraling. Door middel van speciale manuele technieken kan de arts of therapeut een indicatie krijgen van de spierspanning en pijnlijkheden.

Er zal in de spieren gezocht worden naar trigger points. Deze spierknopen zullen door het aanprikken met een acupunctuurnaald ‘getriggerd’ worden waarna er ‘ontlading’ van de knoop plaatsvindt en de actine- en myosinefilamenten weer langs elkaar kunnen bewegen. Hierdoor kan de spier weer relaxeren en ontspannen. Vaak is behandeling van een aantal trigger points voldoende om betreffende spieren weer te laten ontspannen.

Over het algemeen reageren paarden heel goed op de behandeling en nauwelijks op het aanprikken met de naalden. Wanneer de punt van de naald in de spierknoop komt kan dit soms leiden tot een korte aanspanning van de spier. Dit kan aanvoelen als een klein schokje of krampgevoel, maar meteen daarop reageert de spier met ontspanning. Bij de meeste paarden resulteert dit in een algehele ontspanning van het lichaam omdat de spierpijnlijkheden zijn weggewerkt en daarmee de beweeglijkheid van het lichaam is toegenomen.

Meestal is één behandeling voldoende om weer verder te gaan in de training, mits mogelijke veroorzakers weggenomen zijn.

Het natraject van een Dry Needling behandeling is afhankelijk van de oorzaak en ernst van de klachten en van de intensiteit van de behandeling. Over het algemeen is beweging goed, mits er geen zware belasting plaatsvindt. Elk paard is verschillend, elke combinatie van klachten is verschillend. Hier zal men dan ook rekening mee moeten houden gedurende het natraject.

Auteur: Anna Lagendaal | Fotografie: Wiebke Wilting